W 2024 roku co miesiąc mieliśmy zaszczyt nagradzać prowadzących zajęcia w programie Aktywna Szkoła za ich pracę z różnymi grupami. Konkurs ASy Miesiąca nie tylko pozwolił nam docenić najbardziej zaangażowanych prowadzących, lecz także stworzył przestrzeń do dzielenia się inspirującymi pomysłami i doświadczeniami. Dzięki wskazówkom i poradom przekazanym przez naszych laureatów, mogliśmy opracować zbiór Dobrych Praktyk – ASów Miesiąca, który zamieszczamy poniżej. To cenne źródło inspiracji dla każdego prowadzącego zajęcia w programie Aktywna Szkoła.
Przedszkolaki (wskazówki – Maja Popczyk, Kacper Jaskólski, Mirosław Jabłoński)
Dziecko przedszkolne charakteryzuje się dużą ruchliwością i głodem ruchu. Dzięki dużej aktywności fizycznej, rozwija ono swój układ ruchowy oraz przystosowuje układ oddechowy i układ krążenia do wzmożonej pracy. Zdaniem J. Bielskiego ruch jest ,,fizjologiczną potrzebą dziecka przedszkolnego”. Rozmaite gry i zabawy ruchowe zaspokajają nie tylko jego głód ruchu, ale są również istotnym elementem poznawczym, kształcącym i wychowawczym.
Stwórz bezpieczną i pełną wsparcia atmosferę – to bardzo ważne, szczególnie w trakcie zajęć z przedszkolakami. Bądź cierpliwy i wyrozumiały. Cierpliwość jest kluczowa, ponieważ pozwala dzieciom uczyć się we własnym tempie i bez presji. Ważne jest, aby spokojnie i z uśmiechem podchodzić do ich prób, zachęcając i motywując do dalszej pracy. Dzieci, które czują, że instruktor daje im czas i szanuje ich proces nauki, zyskują pewność siebie i chętniej podejmują nowe wyzwania, co sprzyja ich rozwojowi i zadowoleniu z zajęć.Wprowadzaj naukę w formie zabawy. Bardzo ważne są urozmaicone zajęcia, indywidualne podejście i środki treningowe oparte na opowieści ruchowej.
Prowadzenie zajęć, zwłaszcza z przedszkolakami, wymaga elastycznego podejścia i umiejętności dostosowania się do ich energii oraz poziomu rozwoju. Istotne jest, aby dostosować trudność ćwiczeń oraz zabaw do możliwości grupy. Kilka praktyk, które bardzo pomagają, to m.in. przygotowanie planu, ale z gotowością do modyfikacji. Z młodszymi dziećmi ważne jest dostosowanie się do ich nastroju i potrzeb. Czasem spontaniczna zmiana, np. dodanie zabawy ruchowej, jest potrzebna, by utrzymać ich uwagę. Ponadto należy dbać, by ćwiczenia były różnorodne i angażujące. Warto wprowadzać zabawy, ruchowe wyzwania, ale także krótkie ćwiczenia wymagające skupienia. Dzięki temu zajęcia są ciekawe i dynamiczne, co pomaga utrzymać uwagę przedszkolaków.
Dziewczyny (wskazówki – Andrzej Cyrankowski, Aleksandra Kucharska)
Dla wielu dziewczyn zajęcia w Aktywnej Szkole to jedna z niewielu okazji, aby móc uprawiać sporty zespołowe. Na ogół grupy dziewczyn są bardzo zaangażowane, uczestniczą w zajęciach regularnie. Przychodzą spędzić czas aktywnie i co równie ważne – w miłej atmosferze.
Pracę można rozpoczynać nawet z niewielką grupą, utworzoną np. przy najbliższej szkole. Jak już mamy chociaż 2-4 osoby, możemy zaczynać, a grupa będzie się rozrastała samoistnie. Trzeba pamiętać, że zajęcia mają być przede wszystkim świetną zabawą. Wraz ze zdobywaniem większych umiejętności rośnie zaangażowanie grupy.
W prowadzeniu zajęć bardzo pomaga ustalenie jasnych celów – nad czym konkretnie pracujemy, zależnie od dyscypliny. Kluczowa jest – jak zresztą w pracy z innymi grupami – elastyczność prowadzącego, gotowość na modyfikację zajęć. Nieraz trzeba zmienić tempo lub trudność ćwiczeń, obserwując działania grupy. Gry i zabawy oparte na rywalizacji i współpracy pomagają w budowaniu przyjaznej atmosfery, która z kolei bardzo ułatwia prowadzenie zajęć. Przydatnym narzędziem będzie też utworzenie grupy z zawodniczkami (np. na WhatsAppie) w celu kontaktu: tam są przesyłane najważniejsze informacje odnośnie zajęć, np. potwierdzenie obecności, odwołanie zajęć z powodu złych warunków itp. Dzięki takim informacjom łatwiej jest się przygotować się pod każde zajęcia.
Kobiety (wskazówki – Paulina Pietrzak, Izabela Sikora, Artur Kubkowski, Paweł Kurzęcki)
Wiele kobiet w różnym wieku przyznaje, że brakuje im zajęć sportowych, skierowanych do ich grupy. Szczególnie w mniejszych miejscowościach warto na to zwrócić uwagę, czy kobiety mają gdzie wspólnie uprawiać aktywność fizyczną w różnorakiej formie. Często okaże się, że rzeczywiście nie ma takiego miejsca, więc warto wypełnić tą lukę prowadząc zajęcia w ramach Aktywnej Szkoły. Warto, aby zajęcia były jak najbardziej różnorodne i angażujące dla wszystkich uczestników, a dodatkowo, żeby wspierały integrację i zdrowy styl życia.
Bardzo ważne jest odpowiednie podejście i stworzenie przyjaznej atmosfery. Wśród uczestniczek trzeba wzbudzić poczucie zainteresowania i zastosowanie ćwiczeń, które będą rozwijać i sprawiać przyjemność ich wykonywania. Jednak kluczowe jest, aby pamiętać o dostosowaniu treningu do poziomu i potrzeb grupy, a w razie potrzeby je modyfikować w trakcie – ułatwiać, kiedy ćwiczenie jest zbyt wymagające i nieco utrudniać, kiedy jest zbyt łatwe, przez co może po czasie stać się dla uczestniczek nużące.
Dla prowadzącego zajęcia kluczowe jest dbanie o dobrą atmosferę w trakcie zajęć oraz konsekwencja w działaniach. Jeśli mamy ustalone zasady, np. dotyczące organizacji, należy się ich trzymać, oczywiście pamiętając także o potrzebnej elastyczności w przeprowadzaniu ćwiczeń. Dobrze, jeśli prowadzący dba o swój rozwój, poznając nowe zabawy, ćwiczenia, czy techniki, przydatne prowadzeniu zajęć.
Rodziny (wskazówki – Anna Rukasz, Karolina Lutek, Maciej Łuczak, Witold Bulik)
Cytując jednego z naszych ASów Miesiąca – Macieja Łuczaka: “Pomysł narodził się kilka lat temu, gdy Pani przyprowadziła dziecko na orlik i z ust Pani padło pytanie:
“czy Pan zajmie się moim dzieckiem?”. Dziecko w tym momencie zapytało mamę: “Mamo, a dlaczego nie pobawisz się ze mną? Nigdy nie masz czasu.” To zdarzenie było dla mnie inspiracją do dalszego działania i zaangażowania jak największej liczby rodzin do wspólnego spędzania czasu wolnego na sportowo i nie tylko.”
Wspólna zabawa rodziców z dziećmi wzmacnia więzi i buduje pozytywne relacje – umacnianie więzi międzypokoleniowych; kontakt z rodzicami pozwala na lepsze zrozumienie w dalszej współpracy; rodzice są chętni do zabawy z dziećmi, jednak czasami nie mają pomysłu jak zrobić to atrakcyjnie. Ćwiczenia powinny być dostosowane do umiejętności i aktywności wszystkich. Zajęcia mogą być ogólnorozwojowe, elementy gier zespołowych, gimnastyka, gry i zabawy z piłkami i bez oraz z wykorzystaniem nietypowego sprzętu, Gry terenowe, tory przeszkód.
Ważne jest, aby zbudować zaufanie u rodziców i dzieci, dać im poczucie bezpieczeństwa, urozmaicać zajęcia. Należy zapoznać rodziców z zasadami BHP, jak np. odpowiedni strój, brak biżuterii, zegarków. Warto uczulić rodziców, aby podczas np. gry w piłkę nie ulegali emocjom i np. nie zrobili dziecku krzywdy mocnym kopnięciem piłki – najważniejsza jest dobra zabawa. Chwalimy uczestników za samo zaangażowanie i obecność na zajęciach. Nie oznacza to faktu, że nie możemy być otwarci na nowe wyzwania – zarówno jak w pracy z innymi grupami, tak i z rodzinami warto dążyć do rozwoju, z czasem też do utrudniania ćwiczeń, aby nadal pozostały wymagające i atrakcyjne. Najważniejsza w pracy z tą grupą będzie kreatywność i elastyczność – w razie potrzeby modyfikacja zadań i reagowanie na potrzeby grupy.
W przyszłości planujemy kolejne artykuły z serii Dobrych Praktyk, w których będziemy poruszać temat następnych grup, z którymi prowadzicie zajęcia! Za nieoceniony wkład w utworzeniu tego artykułu bardzo dziękujemy prowadzącym zajęcia w programie Aktywna Szkoła, którzy przesyłali nam swoje Dobre Praktyki i to właśnie dzięki nim powstał powyższy artykuł:
Maja Popczyk – Aktywny Weekend, Wysoka
Kacper Jaskólski – Aktywny Weekend, Konin
Mirosław Jabłoński – Aktywny Orlik, Brześć Kujawski
Andrzej Cyrankowski – Aktywny Orlik, Zielona Góra
Aleksandra Kucharska – Aktywny Orlik, Łozina
Izabela Sikora – Aktywny Weekend, Łęg Tarnowski
Artur Kubkowski – Aktywny Weekend, Świedziebnia
Pauliną Pietrzak – Aktywny Orlik, Radowo Małe
Paweł Kurzęcki – Aktywny Orlik, Grudusk
Maciej Łuczak – Aktywny Orlik, Nakło nad Notecią
Karolina Lutek – Aktywny Weekend, Radom
Witold Bulik – Aktywny Weekend, Gilowice
Anna Rukasz – Aktywny Orlik, Wierzbica
Realizatorem programu Aktywna Szkoła jest Fundacja Orły Sportu z siedzibą w Pucku. Program jest finansowany ze środków budżetu państwa, których dysponentem jest Minister Sportu i Turystyki.
